Праблема бранхіяльнай астмы ў Беларусі
Бранхіяльная астма з'яўляецца адным з самых распаўсюджаных неінфекцыйных захворванняў.
У свеце астмай хварэе больш за 300 мільёнаў чалавек, што складае каля 8% дарослага насельніцтва і да 10% дзяцей. Лік пацыентаў старэйшыя за 18 гадоў у 2017 годзе ў Беларусі склала 70359 чалавек (у 2017 - 65947). Больш за 80% выпадкаў прыпадае на алергічную або змешаную форму хваробы, што сведчыць пра важнасць аллергологического абследавання і кансультацыі спецыяліста-алерголага для ўсіх тых, хто захварэў. Важна адзначыць, што астма часта бярэ пачатак у дзяцінстве ці ў юнацтве, а значыць, накладвае істотны адбітак на лёс маладога чалавека, выбар прафесіі, здольнасць працаваць. У сур'ёзна хварэючага чалавека звужваюцца магчымасці для прафесійнай і сацыяльнай дзейнасці, і бранхіяльная астма кладзецца цяжкім цяжарам на плечы сям'і і дзяржавы ў сувязі з неабходнасцю доўгага лячэння і выплаты ў выпадку развіцця стойкай страты працаздольнасці (інваліднасці). Таму так важная ранняя дыягностыка захворвання і няўхільнае выкананне прызначэнняў урача.
Сімптомы хваробы адрозніваюцца ў пацыентаў, мяняецца і інтэнсіўнасць клінічных праяў, але самымі частымі сімптомамі з'яўляюцца приступообразный кашаль, шум дыханне, цяжар, здушэнне або боль у грудной клетцы. У хварэючых гэтыя сімптомы носяць непастаянны характар і могуць паўтарацца некалькі разоў у дзень або тыдзень. Пагаршэнне стану часам прыходзіць па начах або пасля фізічнай нагрузкі.
Адзначаецца паўсюдны рост захворвання на бранхіяльную астму. Паводле афіцыйнай статыстыкі, у 2002 годзе бранхіяльнай астмай балела усяго 0,45% дарослага насельніцтва Рэспублікі Беларусь. Гэта ў 10 разоў менш, чым у большасці іншых краін сьвету. У 2017 годзе агульная захворванне дарослага насельніцтва бранхіяльнай астмай склала 0,87%. Найбольшая колькасць хварэюць - у г. Мінску (15741 чалавек ці 0,9% жыхароў), найменшая - у Гродзенскай вобласці - 5926 чалавек ці 0,65%. Смяротнасць ад астмы ў Рэспубліцы Беларусь за 10 гадоў знізілася ў 8 разоў, знізілася і колькасць шпіталізаваных з нагоды астмы - на 30%. Усё гэта - вынікі вялікай працы ўрачоў-тэрапеўтаў, пульманолагаў і алерголагаў у рэалізацыі сучаснай канцэпцыі ранняй дыягностыкі і лячэння пацыентаў з бранхіяльнай астмай.
Міжнароднае пагадненне па лячэнні і вядзенню хворых на астму (GINA) прадугледжвае ўдзел урачоў, пацыентаў і грамадства ў дасягненні кантролю над захворваннем. Ва ўстановах аховы здароўя працуе сетка астма-школ, у краіне ўжо больш за 25 гадоў працуе ўнікальная спелеалячэбніцы з бліскучымі вынікамі ў лячэнні пацыентаў не толькі Беларусі, але і замежных краін.
Асноўныя складнікі праграмы дапамогі хворым бранхіяльнай астмай:
- навучанне пацыентаў і медыцынскіх работнікаў сучасным прынцыпам дыягностыкі і лячэння астмы (гэтую задачу і павінна ў нейкай меры вырашыць правядзенне «Астма-дня», праца «Астма-школ», семінараў для навучання медработнікаў);
- забеспячэнне хворых неабходнымі сучаснымі лекамі (інгаляцыйнай формамі бронхаліцікаў і супрацьзапаленчых прэпаратаў), а таксама сродкамі дастаўкі медыкаментаў, у першую чаргу, небулайзеры і лекавымі формамі для іх у практыцы аказання хуткай дапамогі, у стацыянарным лячэнні і дома;
- складанне для кожнага пацыента плана лячэння як пры стабільным стане, так і пры абвастрэнні хваробы;
- правядзенне эпідэміялагічных даследаванняў у краіне для высвятлення праўдзівай карціны распаўсюджвання астмы і становішча спраў з эфектыўнасцю дыягнастычных і лячэбных мер.
Адной з задач правядзення «Астма-дня» мы бачым і ў прыцягненні ўвагі шырокай грамадскасці да праблемы бранхіяльнай астмы, праблеме, якая тычыцца практычна кожнага 10-га з нас.